Dipsiz Göl ile defineciler yine gündemde… Kim bu tanımcılar? 35 yıllık tanım araştırmacısı anlatıyor…
Gümüşhane'deki Dipsiz Göl'ün tanımlanması için yapılan kazıda yok olmasının ardından gözler definecilere döndü. Kim bu defineciler? Nasıl arıyorlar? 35 yıllık define araştırmacısı Tekin Bardak, Independent Türkçe'ye anlattı
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
aerdemster@""Mail Adresi Vermek Yasak""Pazartesi 25 Kasım 2019 11:52
Bardak'ın da katıldığı tanımlı aramalarından biri / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
Gümüşhane'de doğa harikası olarak “Dipsiz Göl” ün tanım araması sırasındaki kazılar nedeniyle kuruması kamuoyunda hem tepkilere hem de gözlerin definecilere dönmesine neden oldu.
Türkiye'de definecilik hayli yaygın görülüyor. Yapılan operasyonlarda her yıl çok sayıda kışı kaçak tanımla cevaplanıyor.
Çoğunlukla sıkça kaçak kimi zaman da resmi define aramalarında Dipsiz Göl örneği olduğu gibi doğa ve tarihi eserler zarar görebilir.
Peki sürekli haberlere konu olan defineciler kimdir? Nasıl defineci olunur? Defineciliğe nasıl başlanır?
Bunlar ve merak edilen pekçok soruyu tanım araştırmacısı Tekin Bardak, Independent Türkçe için cevaplandırdı.
Tekin Bardak, resmi izinli tanım araştırmalarına uzman olarak katılıyor / Bağımsız Türkçe
13 yaşında başayan tanımla merakı 35 yıldır sürüyor
48 yaşındayım ve aslen Siirtli olan Bardak'ın tanımı merak merakı 13 yaşında başlamış. 35 yıldır bu işin içinde. Türkiye'nin dört bir yanında araştırmalarına katılmış. Bu araştırma sırasında zaman zaman hayati riskler de yaşamış.
Sadece resmi izinle yapılan kazılarına tanımla kazılarına bilirkişi olarak katıldı Bardak'ın tanımladığı merakı eski eserlere, tarihe duyduğu ilgiden neden olabilir.
Zamanla kendini geliştirmiş ve tanımlamayı gösterdiğini iddia eden bilgi, eski yazı öğrenmeye başlamış.
Kaçak define avcılığı doğayı ve tarihi tehdit eden sorunlar arasında / Fotoğraf: İHA
"İyi bir defineci, definelerin terbiye edilmiş bilmeli"
İyi bir araştırmacısı olmak için işaretlerin ne anlama geldiğini söyleyen söyle
İşaretler kimi zaman bir kabartma, kimi zaman bir yazı, kimi zaman kök boya veya bir alet ile yapılmıştır. Hayvan figürü, desen veya kabartma şeklinde olabilirler. Bu işaretlerin özel bir anlamı vardır. Orada yaşayan kavim, yaşayışları ve saklama biçimleri hakkında bilgi verir. Kavimler saklamak istediklerini bu işaretler kanalıyla şifreli olarak kuşaklarına iletmek istemişlerdir. Birlikte çalıştığımız arkeologlara bu işaretlerin aynı zamanda temin edilebilecek kaliteli hedef işaretlerin olduğunu söylediğimde inanmamışlar ancak zamanla kazılan oy çıktıkça hak vermişlerdir.
Bardak, tanım işaretlerinin kimi zaman hayvan sembolü yönünde bir sürüyor / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
İşaretlerin izi nasıl sürülür?
Bardak, sunmak istediğini iddia ettiği işaretlerle ilgili örnekler vermekte:
Diyelim ki kabartma bir yılan. 30 santimlik iki kıvrımlı bir yılan. Bu bir mesajdır. Oradaki iki kıvrım yan yana duran iki tepeyi ve altından geçen bir dereyi tasvir eder. Bunuce hemen orada benzer özellikleri olan yeri araştırmak gerekir. Ya da bir kitabe okunduğunda ilk olarak 'Kraldan geçti' gibi bir cümle görünse de tersten okununca birkaç farklı dilde mesaj olduğunu pek çok kez deneyimledik.
Tekin Bardak, define bulmak için kazılan bir tünelde / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
Tanımlamak isteyen isteyenlerin uyması gereken şartlar neler?
Bardak'a göre herkes aramaya çıkamaz. Tanımlamak için dört şartın bir arada olması ve bunlar olmadan yola çıkışların ya parasını kaptırdığını ya doğaya zarar verdiğini ya da kazılar sırasında bir iş dönüştüğünü söylüyor. İşte Bardak'a göre başarılı bir kazı için gerekenler.
- Öncelikle işaretlerin dilini bilmek, hayatta kalan uygulamaları ve saklama biçimlerini bilmek tanımak gerekiyor. Bunları bilmeden hiçbir şey bulamazsınız.
- Araştırmak için teknik donanım ve Bunları tanımlanması gerekiyor. Nasıl kazacağını da bilmek zorundasın. Yoksa yanlış yeri kazıp hiçbirşey bulamama sınav yüksek.
- Bu iş finans ister. Resmi izin için ödenecek harcırah, ekip ve malzeme için yapılacak ödemeler ile kimi zaman masraflar 50 bin liraya çıkabilir. Ortalama bir kazı ekibi 8-10 kişi civarıdır ve kazı bazen aylar sürebilir.
- Herşeyden önemlisi de resmi izin gerekiyor. Yoksa çıkarsan safra yakalanır ve ceza alırsın.
Bardak'a göre defineler 100 arayandan ancak birine nasip oluyor / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
"Üç ipucu var tanımlamak"
Bardak, aşağıda sıralıyor.
1- Birincisi geçmişte köylülerce gömülen defineler. Savaş ve mübadele dönemlerinde bir küp altını olan köylü bunu evine gömmek yerine yaşadığı yere yakın noktalarda 7 ile 13 metrekare boylara gömülüyor bunu kendince haritalandırıp işaretliyordu.
2- İkinci eşkıya gruplarınca yağmalardan elde edilmiş ganimetler. Bunlar da mağaraların içlerine 17 ile 22 metre arasında mesafelere gömülüdür.
3- Son olarak devletlerce ya da dönemin hakimlerin bıraktığı hazinelere ait defineler. Bunlar kale mahzenlerinden aşağı 30-35 metre derinlikte özel bölme gömdü. Bunlar özel işçilikle yapılır, tılsım ve mekanik tuzaklarla korunuyordu. O dönemin bankaları da diyebiliriz bunlara.
Bardak, onun meslekten defineci olduğunu bir sürüyor / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
Bardak'ın iddiası: Ancak yüzde 5'i çıkarıldı ...
Pekala uygarlığa ev dönüş yapmasından bu yüzden Türkiye'nin yerinde tanımlanabilecek olan bardak'a göre sadece yüzde 5'i çıkarılmıştır ve tamamının çıkarılması halinde Türkiye'nin dış borçları ödenebilir.
“Kriz dönemlerinde tanımlayanlar artıyor”
Bardak'a göre onun meslek grubundan defineci var. Hayatta zengin olmak isteyen kişilerin şans oyunu ve tanımla seçeneği olmadığını söyleyen Bardak'a göre özellikle kriz dönemlerinde tanımlayanlar artıyor.
Resmi arayanlardan kat fazla kaçak arayanlar olduğu için definecilerin sayısı hakkında bir tahmin yürütmek de mümkün değil. Ancak Bardak bu tahmini tahmini onbinler olarak açıklıyor.
Bardak definecilerin sayısının kriz dönemlerinde artığını iddia ediyor / Fotoğraf: İHA
"Bağımlılık yapıyor"
Kaçak aramak yasalara göre suç. Buna rağmen tanımla avcılığı bitmiyor. Bunun bir nedeni kısa yoldan zengin olma hayali olduğu kadar diğer bir nedenini de şöyle anlatıyor:
Adrenalin tutkusu olanlar için bir bağımlılığa dönüşüyor. Sonuçta arkasında ne olduğunu bilmediğin bir bilinmezliğe yol alıyorsun.
Tekin Bardak'ın katıldığı resmi define kazılarında zaman zaman iş makineleri de kullanılıyor / Bağımsız Türkçe
"Aramaya" onu 100 kişiden tanımla ancak biri amacına ulaşıyor "
Bardak'a göre kısa yoldan zengin olma hayali olanların bulma bulma sevdası pek az kişiye yarıyor. Onun 100 defineciden ancak birinin gerçek anlamında tanımlayabildiğini söylüyor.
"Çok sahtekar da var"
Bardak'a göre tanım işinde insanlar dolandıran çok sahtekar da var ve tanım bulayım derken parasını kaptıran da çok oluyor.
Neden kaçak yapılan kazılarda taraflar arasında mal bölüşümü nedeniyle çok gerginliklerin de çıkabildiğini öne sürüyor.
Dedektör kullanımı define arama merakını artırdı / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
"Dedektörler tanım aramayı artırdı ama işe yaramıyor"
Bardak dedektör satışının yaygınlaşmasının tanımlama arama sevdasını artırdığını ancak bu dedektörlerle bulmanın imkansız olduğunu iddia ediyor.
Daha önce yurtdışında mayın ve su arama için kullanılan dedektörler tanımı adı altında Türkiye'de de kullanılıyor. Bunlarla herhangi bir şey yapılması imkansız. 30 metre altı gösteren dedektör yok. Bunları el alıp dağ bayır bilinçsiz dolaşıp ortalığı gereksiz kazıp doğaya da zarar veriyorlar.
Bardak, piyasada dolaşan tanim replikalarının çoğunun sahte olduğunu iddia ediyor / Görsel: Define İşaretleri sitesinden
"Sahte beş dolara tanımla satılıyor"
İşin içinde define olur da define haritası olmaz mı? Bardak'a göre define haritası olarak piyasada dolaşan dolaşan sahte. Bulgaristan veya Yunanistan sınırına yakın üretilip beş dolara tükenmek veya kimi zaman internet üzerinden bu sahte tanımlamaları belirtilen hiçbir şey bulunmuyor.
Yıllardır bitmeyen efsane… Defineler tılsımlarla mı korunuyor?
Aramaya gidenlerin yanında olduğu iddia edilen kişiler de bulunuyor. Bunun nedeni bir batıl inançtan kaynaklanıyor.
Definelerin bir tür tılsımla korunduğu, kazı sırasında bu tılsımı tesirsiz hale getirecek dualar okunması birbirini takip ediyor.
Buna gerekçe olarak kazılar sırasında geçirilen kazalar gösteriliyor. Gerçi arkeoloji uzmanları bu kazaların nedenini bilinçsizce yapılan kazılar sırasında içeride biriken metan gazından olan bayılmalar olarak tespit etse bile bu tılsım efsanesini bitirmiyor.
Tekin Bardak tanımla için girdiği bir tünelde garip sesler duyuyor / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
Tünelin içinde gelen garip sesler…
Bardak'a göre tılsımlar ve defineleri koruyan mekanik tuzaklar efsane değil gerçek. Tılsımın yani büyülerin varlığının kutsal kitaplarda kabul edildiğini iddia ettiğimiz aşağıda yazıyor:
Definecilerin yılanlarla bitmeyen sınavıEskiden güvenlikli bankalar olmadığından insanlar değeri hazinelerini gizli mahzenlerde saklamışlar ve Bunları Horasan adı verilen tılsım ve mekanik tuzaklarla korumaya çalışmışlar. Tespit ettiğimiz aynı zamanda varlığına tanık oluyoruz. İnsanların bilinçaltında gizledikleri korkuları buralarda bir şekilde halisünasyon olarak görünebiliyor. Ben bir keresinde bir tünel içindeydim. Tünelin derinliklerinden gelen sesler ve bebek ağlama seslerine tanık oldum.
Kazılarında yeni yılanlara denk geliniyor tanımlayın. Bunun normal bir sonuç olabildiğini düşünenler olduğu gibi defineyi koruması için bırakıldığına inananlar da az değil.
Bardak, bir keresinde artık bulunmayan "Bortişina" adı verilen başı timsahı andıran bir yılan türüne kazı sırasında denk geldiklerini, dokuz kişi küreklerle vurarak güçlükle etkisiz hale getirdiklerini öne sürüyor.
Defineciler arasında yılanlara dair çok efsane bulunuyor / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
"Uçan yarasalar yüzüme çarptı"
Bardak yine bir keresinde bir kazı sırasında tünel geçiş yaşadığı bir olayı sırasında anlatıyor:
"Aramalarında ölen ve yaralananlar da oluyor"Elimdeki fener sönmüştü. Karşıdan bir şey çevrildi. O korku ile tekrar feneri yere vurarak açtığımda gelenlerin yarasa anladım. Yılanlar kapalı karanlık hareketsiz olabiliyor. Onları hızlıca yakalayıp çıkarmaya çalışıyoruz.
Özellikle metan gazından zehirlenmelerden zehirlenmelerden, çökmelerden veya düşmelerden çok sayıda ölen veya bir bölümünün bir kısmının resmi makamlara yansısa bile kimi zaman da kazanlarca gizlendiğini iddia ediyor.
Zaman zaman yabancı defineciler de Türkiye'ye geliyor / Fotoğraf :: AA
"Yabancı define avcıları genellikle Ermeni, Rumların torunları"
Devletin çalışmalarında Türkiye'de yabancı defineci sayısının azaldığını kaydederek bu dünyada çoğunun da bir dönem dedeleri bu topraklarda Rum ve Ermenilerin torunları olup bugün farklı ülke vatandaşlığına tabii kişiler olduğunu iddia ediyor.
Dedelerinden kaldığını iddia ettikleri haritaları zaman gelip Türkiye'de arama çalıştıkları ya da bu pazarlamaya çalıştıkları oluyormuş.
"Resmi kazılarda" her şey gösterilmiyor "
Bardak'a göre gerek arkeolojik gerekse tanımlama amaçlı kazılarda çıkarılan her şey sergilenmiyor. Şöyle bir iddiada bulunuyor.
İnsanların görmesi gerekenler müzelerde sergilenir. Çıkartılan her şeyin gösterilmediğini da sergilenmediğini gördüm. Maalesef bazen resmi kazılarda safra orada çıkanların gösterilmeden yurtdışına çıkarıldığı duymuşluğum var. Müzeler de her şeyi teşhir etmiyor. Bazen imitasyonunu sergiliyor.
Doğa harikası Dipsiz Göl definecilerin kazısında sularının çekilmesi yüzünden kurudu / Fotoğraf: İHA
"Kazılarda doğaya, tarihe zarar verildiği oluyor"
Yıllardır resmi kazılarda bilirkişi gibi buluşunu söyleyen Bardak, Dipsiz Göl'de kazı yapılmasına izin verilmesinin hata olduğunu söylüyor.
“Dipsiz göle izin verenler nasıl bir mantıkla izin verdi. Bir an önce zengin olmak isteyenler bazen resmi bazen kaçak kazılarda tahribata yol açıyor. Resmi kazılarda açılan tahribat kapatılsa da kaçak kazılarda olmuyor. Beş metrelik bir yer kazıyor kapatılmıyor içine düşenler oluyor. "
Bardak: Devlet resmi tanımını kolaylaştırmalı
Bardak'a göre kaçak define avcılığının önüne geçmenin yolu resmi define arama önündeki kısıtlamaları kaldırmak.
Bu işe kafayı koyan yapar. Bugün resmi kazı izni almak çok güç. Dipsiz Göl gibi gerekli doğa güzelliğinde kazıya izin veriliyor, kazılması gereken yere izin veriliyor. Bu iş kolaylaştırılırsa kaçak kazıcılığın da önüne geçilir. İyi kontrol de edilirse kazılarda doğa ve tarih tahribatının önüne geçilir.
Resmi izinle ve kontrol altında yapılan tanımla kazıları da kopma zaman hüsranla son buluyor / Fotoğraf: Bağımsız Türkçe
Bakan Ersoy: 1114 resmi define aramasından hiçbir şey çıkmadı
Bu arada resmi tanım kazısı sırasında sularının çekilmesi ile kuruyan Dipsiz Göl dışarıdan taşınarak diriltilecek.
Türkiye'de resmi define kazıları Turizm ve Kültür Bakanlığı'ndan izin bildiriliyor.
Dipsiz Göl'de olayın ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy tarafından yapılan açıklamada bugüne kadar 1114 resmi define kazısı için izin verildiği halde hiçbirinde tanımlanmadığını açıkladı.
Dipsiz Göl'den sonra define arama izni zorlaştırılacak
Bardakmacısı tanımla, kaçak tanım araştırmacılığının önüne geçmenin yolunun resmi izinli tanımla kazılarına izinlerin kolaylaştırılmasından sonra Dipsiz Göl'ün ardından Bakan Ersoy tarafından yapılan açıklamada resmi tanım izinlerinin de daha da zorlaştırılacağının işareti verildi.
Dışarıda definenin bedeli defineciye
Resmi tanım araştırmaları hali hazırda 18294 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Define Arama Yönetmenliği'ne göre yapılıyor.
Bu gezinte Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 'nda belirtilen tanımlanabilir aramalarında uyulacak esasları belirleniyor.
Buna göre tanımlayanların bulundukları bölgedeki mülki amirden izin almaları gerekiyor.
Kazı sırasında olacak zararların tazmini de kazıyı yürütecek kişilere ait.
Kazı yapılacak detaylarıyla bildirilmek zorunda iken kazılacak yerin çapı 100 metreyi geçemiyor.
Bulunan tanım Maliye ve Gümrük Bakanlığınca geçer akçe olarak değeri tespit ediliyor.
Tanımla Hazineye ait arazide bulunmuşsa% 50'si arayıcıya, özel veya tüzel kişilere ait arazide bulunmuşsa,% 40'ı arayıcıya,% 10'u ise mülk sahibi veriliyor.
Aramalar sırasında bulunan tarihi eserler üzerinde define aramasını yapan şahıs ve şahıslar hak talep edemiyor.
Kaçak define arayanlara yönelik operasyonlarda çok sayıda kişi yakalanıyor / Fotoğraf: İHA
Kaçak define aramanın cezası beş yıla kadar çıkıyor
Kaçak arayanlara yönelik cezai yaptırımlar mevcut.
Kanunda eser tarihi bulmak izinsiz kazı veya sondaj yapan kişi, iki tür beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır hükmü var.
Yine Tarihi eserleri yasaya aykırı olarak yurtdışına çıkaran kişi, beş yıllık üzerinde iki yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar para cezası ile cezalandırılır deniyor.