Frigler, gelişmiş kültürleriyle, antik Ön Asyanın önemli uluslarından biridir. Frig kültürünün bazı öğelerine dair sahip olduğumuz bilgi, bugün genel kültürümüzün bir parçasıdır. Günümüzde politik bir sembol olan ve Frig başlığı olarak adı çıkmış olan ifade bunun bir örneğidir. Kral Midas ile ilgili, özellikle kulaklarını (Apollon, Kral Midasın kulaklarını, eşekkulaklarına çevirerek onu cezalandırmıştır bu ünlü sahne, Palma tarafından il Giovane adlı eserinde betimlenmiştir) ve dokunduğu her şeyi altına çevirmesi ile ilgili talihsiz dileğini ele alan pek çok efsanevi hikâye bulunmaktadır. Midas zenginliğin sembolü haline gelmiştir. Büyük İskenderin ünlü Gordion düğümü hikâyesi, Frigyanın başkenti Gordiona işaret etmektedir. Tanrıların anası olarak bilinen Ön Asyalı Kubaba/Kybelenin de Frigyadan geldiği bilinmektedir. Kybele, Kiş Hanedanlığı'na ait (MÖ 2500-2320) Sümerce metinlerde ve Kanişte bulunan (MÖ 18. yüzyıl) Anadolu metinlerinde yer alır. MÖ 1. binyılda Kybelenin kültü Asyaya yayılmış ve Lidya ile Frigyada Ana Tanrıça olarak tanınmıştı. Romada ise MÖ 3. yüzyılın sonunda, İkinci Punik Savaşlarının sona yaklaştığı sırada tanınarak, Roma Panteonuna Magna Mater Idaea Deum adıyla eklenmiştir. Ana Tanrıça kültü, Romada özel bir önem kazanmıştı ve kültün Romadaki rahipleri (Latince Galli) hadım ediliyorlardı. Frig sanatçıları müzik dalında da, günümüzde bilinen majör perdenin üçüncü seviyesindeki Frig ölçüsünün belirlenmesiyle önemli bir yere sahip olmuşlardır. Aynı şekilde Herodotos tarafından yeniden anlatılan (Historiae II, 2,3) ünlü deneyler, Mısır firavunu Psammetichus tarafından gerçekleştirilen ilk/ata insan dilini arayış deneyleri olarak geçer. Onun emrinde iki erkek çocuğu tamamen tecrit altında eğitilmişlerdir. Psammethicus, çocukların ilk söyleyecekleri kelimenin ne olacağını görmek için onları gözlem altına tutmuştur. Bu deneye göre, söyledikleri ilk kelime ekmek anlamına gelen bekos olmuştur.
Bir Etnik Grup Adı Olarak Frigce
Frigler Balkanlardan gelmiştir. Makedonya veya Batı Trakyadan gelen bazı efsanevi kaynaklar onların bu bölgedeki yaşamını doğrular. Ünlü Grek tarihçisi Herodotos, Friglerin Avrupada yaşadıkları dönemde, Makedoncada Briges (Βρίγες, ayrıca Βρύγες, Βρύcες, Fρίγες, Βρίcες olarak da adlandırılır) adını taşıdıklarını söyler. Asyaya geldiklerinde isimlerini Φρύγες (Phryges) olarak değiştirmişlerdir. Bir Ön-Hint-Avrupa sesi olan *bh, kelime başında Grekçede ph olur ancak Frigceye b olarak geçer. Böylece Grekçede Φρύγες Frigcenin adı olarak kullanılır. Öte yandan Βρίγες / Βρύγες Friglerin kendi kendilerine verdikleri bir isimdir.
Barbora Machajdíková, Bratislava
Katedra klasickej a semitskej filológie
Filozofická fakulta UK