Osmanlı Da Şikayet Defterleri | Define işaretleri ve anlamları
  • Hoş Geldin Ya Şehr-î Ramazan

Osmanlı Da Şikayet Defterleri

aliveli44

ONURSAL ÜYE
Forum Düzeni
Admin
Super Moderatör
Vip Üye
Katılım
12 Haziran 2012
Mesajlar
11,018
Beğeni
20,950
Puanları
426
Konum
Malatya
Osmanlı Devlet sistemi adâlet prensibi üzerine vaz'edilmiştir. Bu adâlet kavramı, halkın dilek ve şikayetlerini icâbında doğrudan padişaha sunabilmesi, onun emri ile isteklerinin yerine getirilmesi ve haksızlıkların giderilmesi ilkesine dayanıyordu.

Bu temel anlayış Osmanlı idâresinde bir takım teşekküllere vücut vermiştir ki, Divân‑ı Hümayûn Şikayet Kalemi bu teşekkülün en başta gelenidir.

Adâlet ve devlet mekanizmalarının en iyi şekilde işlemesinde halkın şikayetlerinin rolü büyük olup, şikayetin ana esprisi otokontrolün sağlanması idi. Merkezden verilen bir emrin görevlilerce en iyi şekilde uygulanıp uygulanmadığı, yapılan şikayetler dikkate alınarak değerlendiriliyordu.

1649 yılına kadar bütün ferman, berat ve hükümler Mühimme Defterleri'ne kaydolunurken; bu tarihten itibaren yalnız devlete ait işler Mühimme Defterleri'ne yazılmış, şahsî davalara ait ferman, berat ve benzeri kayıtlar için Şikayet Defterleri adı verilen ayrı defterler tutulmaya başlamıştır.

1742 tarihinden itibaren de şikayetler genellikle eyaletlere göre ayrı defterlere yazılmaya başlamıştır.

Konu olarak bu defterler; idarî ve askerî yetkililerle ilgili şikayetler, eşkiyanın soygunları, bir mahkeme kararına itiraz, borçlarla ilgili şikayetler, köylünün toprak anlaşmazlıkları, timarlı sipahinin vergiyi toplayamama şikayetleri, esnaf şikayetleri vb. gibi mevzuları havîdir.

ca. 989 Numaralı "Divân‑ı Hümayûn Defterleri Kataloğu"ndaki Şikayet Defterleri

989 numaralı "Divân‑ı Hümayûn Defterleri Kataloğu"nda "Atik Şikayet Defterleri" adıyla 1-213 sıra numaralarında kayıtlı H. 1059-1253/M. 1649-1837 tarihleri arasındaki kayıtları ihtiva eden 213 adet Atik, Ordu ve Rikab Şikayet Defteri mevcuttur.

cb. 980 Numaralı "Bâb‑ı Âsafî Defterleri Kataloğu"ndaki Şikayet Defterleri

980 numaralı "Bâb‑ı Âsafî Defterleri Kataloğu"nda A.DVN.ŞKT. koduyla 978-1014-A genel sıra numaralarında kayıtlı H. 910-1234/M. 1504-1819 tarihleri arasındaki kayıtları ihtiva eden bir kaç sayfa veya formadan müteşekkil 38 adet Şikayet Defteri parçası mevcuttur.
 
Üst