Marmaray kazıları İstanbulluların en eski hemşerilerini ortaya çıkardı. Yenikapı'da 8 bin 500 yıllık iki mezar bulundu. Uzmanlar: Mezarları özel yapılmış, çok korunaklı. İkisi de varlıklı kesimden.
Yenikapı�daki Marmaray arkeolojik kazılarında İstanbul�un tarihini değiştirecek yeni iki iskelet çıktı uzmanlar ilk kez 8 bin 500 yıl öncesine ait, çok iyi korunmuş ve değişik mimarisi olan iki mezar bulmanın heyecanı içinde. Yenikapı�da iki yıl önce de aynı döneme ait mezarlar bulunmuştu. Ancak yeni mezarların yapısı ve çok korunaklı olmasından hareketle iskeletlerin varlıklı kişilere ait olduğu sanılıyor.
KÖKENLERİNİ DNA ÇÖZECEK
Yer, Yenikapı. 2004�te başlayan kazılarda bugüne kadar batık gemiler, amforalar ve mezarlar dahil 40 bine yakın eser bulundu. Yaklaşık 200 işçi ve onlarca arkeolog, antropolog hızlı ve dikkatli bir çalışmanın içinde. 60 bin metrekarelik alan santim santim kazılıyor. Yüzeyden 16 metre ve deniz seviyesinden 9 metre derinlikte insanlık tarihinin kökleri araştırılıyor. Kazı ekibi 40 gün önce iki önemli buluntuyu gün ışığına çıkarmanın mutluluğu içinde.
Kazı alanında üzeri beyaz çadırlarla örtülmüş 2 yerde ise çok daha önemli ve titiz bir çalışma yürütülüyor. Arkeologlar, buldukları tarih ile onu koruyan �kil�i kulak temizleme pamuklarıyla birbirinden ayırıyor. Biyolojik antropoloji ve prehistorya (tarihöncesi) uzmanı Dr. Yasemin Yılmaz ve üç uzman arkadaşı 40 gün önce bulunan mezarlardan birinin başucunda. Yasemin Yılmaz elindeki kulak temizleme pamuğuyla büyük bir ağaç ahşap kütüğün altındaki iskeletin dişlerindeki killi çamuru temizliyor. Diğer arkeologlarsa normalde 15-20 yılda yok olması gereken ancak bulunduğu ortamda doğal bir koruyucu olan kil sayesinde M Ö 6500�lü yıllardan günümüze gelen mezardaki ahşabın üzerinde dikkatle çalışıyor.
MİMARİ AÇIDAN BİR İLK
İstanbul Arkeoloji Müzeler Müdürlüğü�nde görevli ve 2004�ten bugüne Marmaray kazılarından sorumlu Sırrı Çömlekçi ile Dr. Yasemin Yılmaz, büyük bir heyecanla daha birkaç saat önce mezarın altında yeni bir ahşap dikmenin bulunduğunu müjdeliyordu. Mimari açıdan ilk kez böyle bir mezarla karşılaştığını belirten Yasemin Yılmaz heyecanla anlattı:
�Ahşap kullanımı çok farklı. Büyük bir yekpare ahşap blok mezarın üzerine örtülmüş. Üç tarafında 70 santimetreye inen ahşap dikmeler var. Ve bu ahşaplar günümüze kadar korunarak gelmiş. Bu, mezarın çok derin açıldığını gösteriyor. Altında yeni buluntular da olabilir. Kazılarda böyle bir mezar daha önce bulunmadı. Bunlar Anadolu�nun en eski mezarları.�
�TARİH ÖNCESİ YAŞAM�
Marmaray kazılarının alan sorumlusu olan arkeolog Sırrı Çömlekçi de �Bulunan yalnızca mezar değil, tarihöncesi yaşamın bir bölümü� diyor:
�İstanbul son dönemde hızla şehirleşirken Yenikapı�nın şansı, Osmanlı�dan bu yana tarım arazisi olarak kullanılması. Temeli derin olmayan birkaç katlı binalar yapılmış. Bu nedenle İstanbul�un en steril arkeolojik alanlarından biri olarak kalmış. Mezarlar MÖ 6500 yılına ait. Suriçi�nde ilk kez böyle büyük ve önemli bir buluntu elde ettik. Belki de dünyada bir mezar ilk kez tamamen, bütünüyle ahşabıyla birlikte bulundu. Normal şartlarda ahşap 15-20 yılda çürür. Buradaki ahşaplar çok iyi bir koruyucu olan siyah kil sayesinde 8 bin 500 yıl öncesinden günümüze geldi. Mezarların yanındaki eserlerin MÖ 6500 dönemine ait olduğunu net olarak söyleyebiliyoruz. Bu mezarlar da aynı döneme ait. Bunu biliyoruz. Karbon 14 testiyle de net tarih ortaya çıkacak. DNA testi yapılınca da bu insanların Anadolu�ya nereden geldiğine dair kökenleriyle ilgili bilgiler edineceğiz.�
KAZILARDA ORTAYA ÇIKARILANLAR İSTANBULUN TARİHİNİ DEĞİŞTİRDİ
Marmaray kazılarının sorumlusu Sırrı Çömlekçi, kazıların İstanbul�un tarihini değiştiren nitelikteki önemini �İstanbul�un 2500 yıllık bir tarihinden bahsediliyordu. Marmaray kazılarında eski İstanbul�un 8 bin yıllık tarihi olduğunu ortaya çıkardık. Dünyanın en büyük açık hava kazısı. Böyle başka bir çalışma yok� diye özetledi. Çömlekçi Türkiye�nin arkeolojiye bakışında son yıllarda önemli gelişmeler olduğu görüşünde: �Kazılar Marmaray projesinin en başında düşünüldü. Yani tesadüfen eserler bulunup sonra kazı başlamadı. İlk kez, yaşayan bir kentin içinde bu kadar büyük bir arkeolojik kazı yapılıyor. Burada çıkarılan ve çıkabilecek eserler İstanbul�un, Anadolu�nun nasıl zengin bir tarihi olduğunun en büyük göstergelerinden biri.�
İSTANBULUN 40 BİN ESERLİK HAZİNESİ
Yenikapı�daki arkeolojik kazılarda batık gemilerden taraklara, amforalardan sandaletlere kadar 40 bine yakın eser çıkarıldı.
Yenikapı�daki Marmaray inşaatının yanı başında süren arkeolojik kazı yüzlerce çalışanla gerçekleştirilirken neredeyse her gün yeni bir eser gün ışığına çıkıyor. Batık gemiler, amforalar, mezarlar gibi çıkarılan eser sayısı 40 bine yaklaştı. Kazdıkça İstanbul�un ve Anadolu�nun ne kadar köklü bir tarihe sahip olduğu ortaya çıkıyor. Marmaray kazılarını bugüne kadar dünyanın dört bir yanyndan arkeologlar ziyaret etti.
Avrupa ve Anadolu yakasını denizin altından birbirine bağlayacak Marmaray�ın 2013�te hizmete girmesi planlanıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi�nin yürüttüğü Metro ve Ulaştırma Bakanlığı�na ait Marmaray çalışmalarına Yenikapı�daki arkeolojik kazılar eşlik ediyor. Kazılarda çıkan eserlerin en önemlileri arasında 36 batık gemi de var. Son bulunan iki gemi halen alanda duruyor. Diğer 34 gemi ise Prof. Dr. Cemal Pulak ve ekibinin yönetimindeki Bodrum�daki Uluslararası Sualtı Arkeolojisi Enstitüsü�nün laboratuvarlarında yeniden yapılandırılıyor.
Yenikapı�da son olarak bulunan iki çok iyi korunmuş iskeletten önce çıkarılan bazı eserler şöyle:
Neolitik döneme ait üç hoker (cenin pozisyonu) mezar ve sekiz de urne (ölünün yakılarak kemiklerin doldurulduğu çömlek) biçiminde mezar bulundu. Ölülere ait kemikler laboratuvarlarda incelenirken son bulunan iki mezara ait çalışmalar halen alanda devam ediyor. Geçmişleri neolitik çağlara dayanan deri sandaletler, ahşap kaplar, taraklar, kaşıklar, çanak çömlekler, amforalar, gemi makaraları, çıpalar, metal aletler, heykeller, mimari kalıntılar, terazi ağırlıkları gibi 40 bine yakın eser.
Alıntı
