- Katılım
- 16 Şubat 2016
- Mesajlar
- 1,132
- Beğeni
- 3,797
- Puanları
- 113
Sümer Tableti Çevrildi: Esir Bir Tanrı ve Kurnaz Bir Tilkinin Hikayesini Anlatıyor
Bir grup araştırmacı, Sümer mitolojisinden daha önce bilinmeyen bir efsaneyi ortaya çıkaran, yeraltı dünyasında yakalanan bir fırtına tanrısı ve onun kurtarıcısı olabilecek zeki bir tilkiyi içeren antik bir kil tableti deşifre etti. NI 12501 olarak bilinen tablet MÖ 2400 yıllarına tarihleniyor ve antik Mezopotamya'nın en önemli şehirlerinden biri olan Nippur'un kalıntılarında bulundu.
Çivi yazısıyla yazılmış olan tablet parçalanmış durumdadır ve 19. yüzyılda keşfedilmiş olmasına rağmen bu nedenle onlarca yıl fark edilmemiş olabilir. Tabletten ilk kez 1956 yılında ünlü arkeolog Samuel Noah Kramer tarafından bahsedilmiş, ancak şimdiye kadar hiç derinlemesine incelenmemişti. Araştırmacı Jana Matuszak bu metnin analizine öncülük ederek macera, büyü ve kurnazlık unsurlarını bir araya getiren eşsiz bir anlatı ortaya çıkarmıştır.
Metin, fırtına tanrısı İşkur'un Kur'da (Mezopotamya yeraltı dünyası) nasıl yakalandığını ve bunun dünyada felakete neden olduğunu anlatıyor: nehirlerin akışı durur, hayvanlar yiyecek bulamaz ve yeni doğanlar erken ölür. Bu felaket karşısında tanrıların kralı Enlil, İskur'u kurtaracak birini bulmak için ilahi bir toplantı düzenler
Bu noktada beklenmedik bir karakter ortaya çıkar: bir tilki. Kahramanların genellikle savaşçı tanrılar ya da yarı tanrılar olduğu diğer Mezopotamya mitlerinin aksine, bu hikâyede görev için gönüllü olan kurnaz bir hayvandır. Metin, tilkinin yeraltı dünyasının koruyucularını kandırmayı başardığını öne sürer:
Kendisine sunulan ekmeği ya da suyu reddetmemiş, onları tüketmek yerine bir çuvalın içine saklamıştır.
Bu taktik, yeraltı dünyasını ziyaret edenlerin tuzağa düşmemek için orada yemekten ya da içmekten kaçınmaları gereken diğer eski masalları anımsatır. Mezopotamya kültüründe zekâsıyla tanınan tilki, İşkur'u kurtarmanın ve dünyaya yeniden düzen getirmenin anahtarı gibi görünmektedir.
Bu bulgu, yağmur ve fırtınalarla ilişkili bir tanrı olan İşkur'un başrolde olduğu bir anlatının ilk kez bulunmuş olması nedeniyle önemlidir. Normalde, diğer mitlerde onun rolü ikincildir.
Dahası, bir tanrı yerine bir hayvanın kurtarıcı olması Mezopotamya mitolojik geleneklerine meydan okusa da, hikayenin İnanna'nın yeraltı dünyasına inişi veya Gılgamış'ın maceraları gibi daha sonraki efsanelerle benzerlikler göstermesi, bu temaların Sümer kültüründe tekrarlandığını ortaya koymaktadır.
Ne yazık ki tablet eksiktir ve tilkinin İşkur'u kurtarmayı başarıp başaramadığı kesin olarak bilinmemektedir. Ancak araştırmacılar, diğer Mezopotamya geleneklerinde olduğu gibi, yakalanan tanrıların genellikle dünyaya dengeyi yeniden kazandırmak için serbest bırakıldıkları için hikayenin muhtemelen mutlu sonla bittiğine inanıyor.
Araştırmacıların da belirttiği gibi, tabletin parçalı hali olay örgüsünün tam olarak yeniden inşa edilmesini engellese de, tek tek motifler çivi yazısı literatürü boyunca izlenebilir ve bu da iki bin yıldan fazla bir süre boyunca süreklilik ve değişim üzerine bir ön çalışma yapılmasına olanak tanır.
Bu keşif, Sümer mitolojisinin zenginliğine yeni bir pencere açıyor ve binlerce yıl sonra bile hala ortaya çıkarılmayı bekleyen hikayeler olduğunu gösteriyor.
Bir grup araştırmacı, Sümer mitolojisinden daha önce bilinmeyen bir efsaneyi ortaya çıkaran, yeraltı dünyasında yakalanan bir fırtına tanrısı ve onun kurtarıcısı olabilecek zeki bir tilkiyi içeren antik bir kil tableti deşifre etti. NI 12501 olarak bilinen tablet MÖ 2400 yıllarına tarihleniyor ve antik Mezopotamya'nın en önemli şehirlerinden biri olan Nippur'un kalıntılarında bulundu.
Çivi yazısıyla yazılmış olan tablet parçalanmış durumdadır ve 19. yüzyılda keşfedilmiş olmasına rağmen bu nedenle onlarca yıl fark edilmemiş olabilir. Tabletten ilk kez 1956 yılında ünlü arkeolog Samuel Noah Kramer tarafından bahsedilmiş, ancak şimdiye kadar hiç derinlemesine incelenmemişti. Araştırmacı Jana Matuszak bu metnin analizine öncülük ederek macera, büyü ve kurnazlık unsurlarını bir araya getiren eşsiz bir anlatı ortaya çıkarmıştır.
Metin, fırtına tanrısı İşkur'un Kur'da (Mezopotamya yeraltı dünyası) nasıl yakalandığını ve bunun dünyada felakete neden olduğunu anlatıyor: nehirlerin akışı durur, hayvanlar yiyecek bulamaz ve yeni doğanlar erken ölür. Bu felaket karşısında tanrıların kralı Enlil, İskur'u kurtaracak birini bulmak için ilahi bir toplantı düzenler
Bu noktada beklenmedik bir karakter ortaya çıkar: bir tilki. Kahramanların genellikle savaşçı tanrılar ya da yarı tanrılar olduğu diğer Mezopotamya mitlerinin aksine, bu hikâyede görev için gönüllü olan kurnaz bir hayvandır. Metin, tilkinin yeraltı dünyasının koruyucularını kandırmayı başardığını öne sürer:
Kendisine sunulan ekmeği ya da suyu reddetmemiş, onları tüketmek yerine bir çuvalın içine saklamıştır.
Bu taktik, yeraltı dünyasını ziyaret edenlerin tuzağa düşmemek için orada yemekten ya da içmekten kaçınmaları gereken diğer eski masalları anımsatır. Mezopotamya kültüründe zekâsıyla tanınan tilki, İşkur'u kurtarmanın ve dünyaya yeniden düzen getirmenin anahtarı gibi görünmektedir.
Bu bulgu, yağmur ve fırtınalarla ilişkili bir tanrı olan İşkur'un başrolde olduğu bir anlatının ilk kez bulunmuş olması nedeniyle önemlidir. Normalde, diğer mitlerde onun rolü ikincildir.
Dahası, bir tanrı yerine bir hayvanın kurtarıcı olması Mezopotamya mitolojik geleneklerine meydan okusa da, hikayenin İnanna'nın yeraltı dünyasına inişi veya Gılgamış'ın maceraları gibi daha sonraki efsanelerle benzerlikler göstermesi, bu temaların Sümer kültüründe tekrarlandığını ortaya koymaktadır.
Ne yazık ki tablet eksiktir ve tilkinin İşkur'u kurtarmayı başarıp başaramadığı kesin olarak bilinmemektedir. Ancak araştırmacılar, diğer Mezopotamya geleneklerinde olduğu gibi, yakalanan tanrıların genellikle dünyaya dengeyi yeniden kazandırmak için serbest bırakıldıkları için hikayenin muhtemelen mutlu sonla bittiğine inanıyor.
Araştırmacıların da belirttiği gibi, tabletin parçalı hali olay örgüsünün tam olarak yeniden inşa edilmesini engellese de, tek tek motifler çivi yazısı literatürü boyunca izlenebilir ve bu da iki bin yıldan fazla bir süre boyunca süreklilik ve değişim üzerine bir ön çalışma yapılmasına olanak tanır.
Bu keşif, Sümer mitolojisinin zenginliğine yeni bir pencere açıyor ve binlerce yıl sonra bile hala ortaya çıkarılmayı bekleyen hikayeler olduğunu gösteriyor.
