Eğer kahvaltınızı henüz yapmadıysanız bu haberi okumayın. Hatta iyisi mi, siz bu haberi hiç okumayın. Cehalet bazen belki de iyi bir şeydir! Çünkü okuyacaklarınız pek de iştah açıcı şeyler değil. Türkiye’nin dört bir yanına dağılmış yemek fabrikası, üretimhane, catering şirketi, restoran gibi yerlerde çalışan gıda mühendislerinin tanık oldukları uygulamalar bunlar. (Savaş Özbey)
Gıda Mühendisleri Odası aracılığıyla gönderdikleri mail’lerle, forumlarda yazdıklarıyla çığlıklarını duyurmaya çalışıyorlar. Ama işin ucunda işlerini kaybetmek de var. Üstelik mimlenip bir daha asla iş bulamamacasına... Çünkü sistem böyle kurulmuş. Tek istedikleri denetimlerin arttırılması ve rüşvetin önüne geçilmesi... Ve gıda mühendislerinin, vatandaşlarının sağlığına önem veren ülkelerde olduğu gibi, hak ettikleri konum ve koşullarda mesleklerini yapabilmeleri... Bu haberi hazırladığımı duyunca aralarından bana sadece telefonla ulaşmayı tercih eden bile oldu. Şimdi söz sahanın. Sahada çalışan ve bıçak sırtında kulaklarımıza inanılmaz şeyler fısıldayan cesur kahramanların. Umarım yetkililer de okur...
SÖZ GIDA MÜHENDİSLERİNDE...
ANTİBİYOTİKLİ REÇELLER
Reçel üretimi yapan bir firmada kazana bir su bardağı toz kimyasal karıştırılıyordu. Bir gün bu kimyasalı tedarikçiden ben teslim aldım. Hemen faturaya baktım ve eve gidince araştırdım. Bir çeşit antibiyotik. Patronla tartıştık. Zaten iki hafta sonra işten ayrıldım.
SUSAMIN KİRECİ FAZLA KAÇTI
Tahin ve tahin helvası üretilen işyerinde tarım müdürlüğü tarafından alınan numunelerde ürünün kül miktarı yüksek çıktı. Bunu düşürmenin tek yolu, susamı sertleştirmek için kullanılan sönmüş kirecin Ca (OH)2 uzaklaştırılması. Kabul ettiremedim.
YEMEKLERE ÇAMAŞIR SUYU
İhale usulü hazır yemek hizmeti veren firmalarda o gün çıkan her yemekten numune alınıyor. Bunu bilen bazı firmalar numune kaplarına kokusuz çamaşırsuyu damlatarak tüm mikropları öldürüyor. Çünkü mikrobiyolojik analiz yapılırken kimyasal analiz yapılmıyor. Birkaç kez neticenin ne çıkacağını merak ederek çamaşır suyu damlattırmadım. Her seferinde salmonella bakterisi çıktı.
ZEHİRLİ DONDURMALAR
Çocuk işçilerin çalıştırıldığı bir dondurma fabrikasında şekil veren makineden çıkan hatalı dondurmaları bir varilde biriktirip sonra yeniden üretime katıyorlardı. Bu sebeple çocuk zehirlenmeleri meydana geldi. Tarım’a şikâyetler gitti fakat bir şekilde durumun üstü kapatıldı.
KURTLU CEVİZLER TOZ OLDU
Kuruyemiş firmasında, soğuk hava deposu yeterli olmadığından kuruyemişte kurtlanmaların önüne geçemedik. Depo, kurtlanmış ceviz içi ve kelebek kozalarıyla dolu bademle doldu. Kurtlu cevizler, ceviz tozu; kelebek kozalarıyla dolu badem, kayısı çekirdeğiyle yarı yarıya karıştırılarak badem toz haline getirildi ve piyasaya sürüldü.
İYİ YALAN SÖYLEYEBİLİR MİSİNİZ?
Bir et işletmesine iş başvurusunda bulundum. Bana, “İyi yalan söyleyebilir misin?” diye soruldu. “Hayır” cevabını verdim. Bu, işi kaybettiren cevap oldu. Denetlemede “herhangi bir usulsüzlük yok” demem gerekiyormuş. Şu anda çaresizlikten diplomamı kiraya verdim.
ÜCRETİ İŞVEREN ÖDESİN
Burada anlatılanlar, “Gıda üretimi yapan işletmelerin hepsi bu şekilde” diye anlaşılmamalı. Ama anlatılanların gerçek dışı olduğunu söyleyebilmeyi çok isterdim. Bunu önlemenin yolu etkin ve verimli denetimden geçer. Denetlenmesi gereken 500 bin denetlenmesi noktayı 6 bin denetçiyle etkin bir şekilde denetlemek mümkün değil. Denetçilerin arasında ne kadar gıda mühendisi olduğunu Bakanlık bize bildirmiyor. Meslektaşlarımızın ücretlerini işverenden değil, oluşturulacak bir havuzdan almaları gerekiyor.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Y. K. Başkanı Yusuf Songül
YARI FİYATINA ALINIP...
Bir catering firmasında işe başladım. Catering firmaları gıdanın çabuk tüketildiği bir sektör. Ne kadar sıkıntılı hammadde varsa catering’lere verilir. Çalıştığım firmada artık bozulmaya ramak kalmış tavuk butları, yarı fiyatına alınıp, soslayıp baharatlanarak, müşteriye fırında tavuk olarak veriliyor. Karşı çıktığınızda, patron üzerinize yürüyebiliyor.
KÜFLÜ YOĞURTLAR LOKANTALARA
Süt ürünleri üreten firmada yapay koruyucuyla yoğurtların ömrü bir ay kadar uzatılıyordu. Bir ay sonra iade gelen yoğurtların küflü kısmının sıyrılarak kalan kısım lokantalara ucuza satılıyordu. Denetime gelenlerin içinde gıda mühendisi yoktu. Çuval çuval katkı maddesini süt tozu zannediyorlardı.
VİŞNE YERİNE BOYALI HAVUÇ
Staj yaptığım yer birçok büyük firmaya meyve suyu konsantresi yapıp gönderen bir firma. Kara havuç suyuna vişne aroması katarak vişne suyu olarak etiketliyorlar. Piyasadaki çoğu vişne suyunun içeriği kara havuç suyu + aroma + boya...
İADE HELVALAR YENİSİNE...
Çalıştığım yerde iade helvaları patronumuz yeni helvalara karıştırmamızı istiyordu. Ben de patrona çaktırmadan yapabildiğim kadarını gidere döktürüyordum.
ESKİ YAĞDAN KEPEK EKMEĞİ
Bulunduğu ilde 70 şubesi olan bir market zincirinde kullanma tarihi geçen yağlar ve un aynı firmanın ekmek üretimine katılıyordu.
ZORLA FARE İLACI
Şu anda bir yemekhanede çalışıyorum. Sorunlu personel ilan ettiler beni. Birkaç gün önce başımızın belası fareler yüzünden bir tartışma yaşadık ve zorla ilaçlama şirketini çağırmalarını istedim. Karşı çıkıyorum ama bir yere kadar.
Gıda Mühendisleri Odası aracılığıyla gönderdikleri mail’lerle, forumlarda yazdıklarıyla çığlıklarını duyurmaya çalışıyorlar. Ama işin ucunda işlerini kaybetmek de var. Üstelik mimlenip bir daha asla iş bulamamacasına... Çünkü sistem böyle kurulmuş. Tek istedikleri denetimlerin arttırılması ve rüşvetin önüne geçilmesi... Ve gıda mühendislerinin, vatandaşlarının sağlığına önem veren ülkelerde olduğu gibi, hak ettikleri konum ve koşullarda mesleklerini yapabilmeleri... Bu haberi hazırladığımı duyunca aralarından bana sadece telefonla ulaşmayı tercih eden bile oldu. Şimdi söz sahanın. Sahada çalışan ve bıçak sırtında kulaklarımıza inanılmaz şeyler fısıldayan cesur kahramanların. Umarım yetkililer de okur...
SÖZ GIDA MÜHENDİSLERİNDE...
ANTİBİYOTİKLİ REÇELLER
Reçel üretimi yapan bir firmada kazana bir su bardağı toz kimyasal karıştırılıyordu. Bir gün bu kimyasalı tedarikçiden ben teslim aldım. Hemen faturaya baktım ve eve gidince araştırdım. Bir çeşit antibiyotik. Patronla tartıştık. Zaten iki hafta sonra işten ayrıldım.
SUSAMIN KİRECİ FAZLA KAÇTI
Tahin ve tahin helvası üretilen işyerinde tarım müdürlüğü tarafından alınan numunelerde ürünün kül miktarı yüksek çıktı. Bunu düşürmenin tek yolu, susamı sertleştirmek için kullanılan sönmüş kirecin Ca (OH)2 uzaklaştırılması. Kabul ettiremedim.
YEMEKLERE ÇAMAŞIR SUYU
İhale usulü hazır yemek hizmeti veren firmalarda o gün çıkan her yemekten numune alınıyor. Bunu bilen bazı firmalar numune kaplarına kokusuz çamaşırsuyu damlatarak tüm mikropları öldürüyor. Çünkü mikrobiyolojik analiz yapılırken kimyasal analiz yapılmıyor. Birkaç kez neticenin ne çıkacağını merak ederek çamaşır suyu damlattırmadım. Her seferinde salmonella bakterisi çıktı.
ZEHİRLİ DONDURMALAR
Çocuk işçilerin çalıştırıldığı bir dondurma fabrikasında şekil veren makineden çıkan hatalı dondurmaları bir varilde biriktirip sonra yeniden üretime katıyorlardı. Bu sebeple çocuk zehirlenmeleri meydana geldi. Tarım’a şikâyetler gitti fakat bir şekilde durumun üstü kapatıldı.
KURTLU CEVİZLER TOZ OLDU
Kuruyemiş firmasında, soğuk hava deposu yeterli olmadığından kuruyemişte kurtlanmaların önüne geçemedik. Depo, kurtlanmış ceviz içi ve kelebek kozalarıyla dolu bademle doldu. Kurtlu cevizler, ceviz tozu; kelebek kozalarıyla dolu badem, kayısı çekirdeğiyle yarı yarıya karıştırılarak badem toz haline getirildi ve piyasaya sürüldü.
İYİ YALAN SÖYLEYEBİLİR MİSİNİZ?
Bir et işletmesine iş başvurusunda bulundum. Bana, “İyi yalan söyleyebilir misin?” diye soruldu. “Hayır” cevabını verdim. Bu, işi kaybettiren cevap oldu. Denetlemede “herhangi bir usulsüzlük yok” demem gerekiyormuş. Şu anda çaresizlikten diplomamı kiraya verdim.
ÜCRETİ İŞVEREN ÖDESİN
Burada anlatılanlar, “Gıda üretimi yapan işletmelerin hepsi bu şekilde” diye anlaşılmamalı. Ama anlatılanların gerçek dışı olduğunu söyleyebilmeyi çok isterdim. Bunu önlemenin yolu etkin ve verimli denetimden geçer. Denetlenmesi gereken 500 bin denetlenmesi noktayı 6 bin denetçiyle etkin bir şekilde denetlemek mümkün değil. Denetçilerin arasında ne kadar gıda mühendisi olduğunu Bakanlık bize bildirmiyor. Meslektaşlarımızın ücretlerini işverenden değil, oluşturulacak bir havuzdan almaları gerekiyor.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Y. K. Başkanı Yusuf Songül
YARI FİYATINA ALINIP...
Bir catering firmasında işe başladım. Catering firmaları gıdanın çabuk tüketildiği bir sektör. Ne kadar sıkıntılı hammadde varsa catering’lere verilir. Çalıştığım firmada artık bozulmaya ramak kalmış tavuk butları, yarı fiyatına alınıp, soslayıp baharatlanarak, müşteriye fırında tavuk olarak veriliyor. Karşı çıktığınızda, patron üzerinize yürüyebiliyor.
KÜFLÜ YOĞURTLAR LOKANTALARA
Süt ürünleri üreten firmada yapay koruyucuyla yoğurtların ömrü bir ay kadar uzatılıyordu. Bir ay sonra iade gelen yoğurtların küflü kısmının sıyrılarak kalan kısım lokantalara ucuza satılıyordu. Denetime gelenlerin içinde gıda mühendisi yoktu. Çuval çuval katkı maddesini süt tozu zannediyorlardı.
VİŞNE YERİNE BOYALI HAVUÇ
Staj yaptığım yer birçok büyük firmaya meyve suyu konsantresi yapıp gönderen bir firma. Kara havuç suyuna vişne aroması katarak vişne suyu olarak etiketliyorlar. Piyasadaki çoğu vişne suyunun içeriği kara havuç suyu + aroma + boya...
İADE HELVALAR YENİSİNE...
Çalıştığım yerde iade helvaları patronumuz yeni helvalara karıştırmamızı istiyordu. Ben de patrona çaktırmadan yapabildiğim kadarını gidere döktürüyordum.
ESKİ YAĞDAN KEPEK EKMEĞİ
Bulunduğu ilde 70 şubesi olan bir market zincirinde kullanma tarihi geçen yağlar ve un aynı firmanın ekmek üretimine katılıyordu.
ZORLA FARE İLACI
Şu anda bir yemekhanede çalışıyorum. Sorunlu personel ilan ettiler beni. Birkaç gün önce başımızın belası fareler yüzünden bir tartışma yaşadık ve zorla ilaçlama şirketini çağırmalarını istedim. Karşı çıkıyorum ama bir yere kadar.
