Kayseri yeraltı zenginlikleri araştırma dökümanı

VEKSE KAYA KILISESI NO: 2
Günümüz Vekse yerleşiminin kuzeyinde, Koramaz Vadisi’nin kuzey duvarı boyunca beş farklı kaya oyması yapı mevcuttur. Bu yapıların üçü kilise, diğer ikisi ise oldukça büyük ve kullanım amacı çok belirgin olmayan yapılardır. Tarafımızdan Vekse Kaya Kilisesi No 2 olarak isimlendirilen bu, nispeten büyük kilise bir kaya oyma yapının ana kayanın doğal formuna adapte edilmesinin güzel bir örneğidir. Tek sütunla esteklenmiş 3.8 x 6 m ölçülerindeki nefin doğusun-daki kayada iki adet yuvarlak kemerli niş mevcuttur. Ana apsis ise batısında bulunan yan apsise bir geçitle bağlanmaktadır. Her iki apsisin önünde basit birer templon duvarı mevcuttur. Görünürde hiçbir fresk kalıntısı olmayan bu kiliseyle aynı yamaçta bulunan Vekse Kaya Kilisesi No 3 arasındaki toplam uzaklık 200 m kadardır.







VEKSE KAYA KILISESI NO: 3

Vekse’de bulunan kaya kiliseleri arasında en fazla tahrip olmuş yapı olasılıkla bu kaya kilisesidir. Tek apsisli, nefi destekleyen sütunlarının sadece ikisi sağlam kalmış, 8 m ana aks uzunluğuna sahip bu ufak kilise zaman içinde o denli büyük değişimler ve tahribatlar yaşamış ki orijinal mimarisini tahmin edebilmek bile çok zordur. Öte yandan, güney duvarı ve bu duvarda yer alan nişleri orijinal kabul edersek kilisenin asimetrik mimarisi de oldukça ilginçtir. Girişin doğusunda duvara oyulmuş, hemen hemen birer metre çapında, amacı belirsiz olan iki girinti ise kilisenin orijinal mimarisine ait değildir ve olasılıkla daha sonraki bir tarihte, kilise güvercinliğe çevrilirken kazılmış olmalıdır. Girişin tam karşısına denk gelen duvardaki güvercin yuvaları ve apsisin önündeki baca bu faaliyetin delilleridir. Olasılıkla asıl amaç, bu kaya kilisesinin kuzeydoğusuna kazılmış, 6 m çapa sahip büyük güvercinliği bir delikle kilisenin apsisine bağlayıp kiliseyi de güvercinliğe çevirerek daha fazla verim elde etmekti. Kilisenin apsisinin güney duvarının çökmesi ve yapının bu noktada tümüyle yer yüzüne açılması bu projeyi engellemiş olmalıdır.


VEKSE KAYA KILISESI NO: 4
ekse’nin kuzey kayalığının dışında yer alan bir diğer kilise ise köyün doğusuna, Koramaz Vadisi’ne doğru devam eden ve kayalık yamacın yanından geçen yolda bulunan bu yapıdır. Hem köyün, hem de kuzeydeki kayalık duvarın oldukça uzağında kazılmış bu kilisenin ana girişi çökmeler ve hafriyatla kapanmış durumdadır. Kayalıkta, yaklaşık 2 m yüksekte bir delikten girilebilen kilisenin apsisinde de çökme mevcuttur. Yaklaşık 8 m uzunluğa sahip bu yapının nefine paralel ve aynı uzunluğa sahip ikinci bir galeri daha bulunmaktadır. Neften ana kayaya oyulmuş iki sütun/blokla ayrılan bu galeri bir tür yan nef olmalıdır.




VEKSE KAYA KILISESI NO: 5
Vekse’nin kuzey kayalığında doğuya doğru en son yapı Vekse Kaya Kilisesi No 5’tir. Yamacın üstünde, hemen hemen kaya duvarın ortalarında yer alan bu kiliseye oldukça düzgün kazılmış ve duvarlarında nişler bulunan kaya oyması bir avludan geçilerek girilmektedir. 7.5 m uzunluğa sahip kili-senin her iki duvarında dikdörtgen planlı ve kemerli üç büyük niş mevcuttur. At nalı şeklindeki apsisin doğu duvarında yine ana kayaya oyulmuş bir sunak vardır. Kilisenin içinde, batı yönünde kazılmış ve bir havalandırma bacasına sahip, kareye yakın planı olan odanın amacı ise belirsizdir. Zemini tavandan dökülen hafriyatla dolu olan bu odanın duvarlarında niş mevcut değildir.


VEKSE GÜVERCINLIK
Vekse Kaya Kilisesi No 2 nin yaklaşık 50 m kadar doğusunda yer alan bu yapı daha sonraki dönemlerde güvercinlik olarak kullanılmaya çalışılmışsa da asıl kazılma amacının mesken olduğunu düşünebi-liriz. Üç kata yayılmış bu büyük yapının giriş ve orta katlarında tavan / taban göçükleri mevcuttur. Ayrıca, orta katında tavandan kopan çok büyük kaya blokları duvarlarına güvercin yuvaları oyulmuş iki büyük odanın girişlerini neredeyse tıkamış durumdadır. Bu kattan batıya, bir üst kata doğru devam eden tünel savunma amaçlı kazılmış olmalıdır. Her ne kadar tünelde bir kapı taşı mevcut değilse de bu taşın yerleşebileceği bir ‘operasyon odası’ mevcuttur. Bu tünel, ön duvara açılmış bir penceresi de olan, ters L şeklinde büyük bir salona ulaşmaktadır. Pencere bu yapının giriş kotundan 7 m yüksektedir. Bu salonun batısına doğru devam eden bir diğer tünel ise 6.5 m sonra ufak bir oda ile sonlanmaktadır.

Eline emeğine sağlık @Necat. Ustam süper sunum olmus epeydir devami gelmiyordu teşekkür ediyorum

OKLiT' Alıntı:

Eline emeğine sağlık @Necat. Ustam süper sunum olmus epeydir devami gelmiyordu teşekkür ediyorum

Genişletmek için tıkla ...

Ustam işin doğrusu unutmuştum affına sığınarak

Necat.' Alıntı:

Ustam işin doğrusu unutmuştum affına sığınarak

Genişletmek için tıkla ...

@Necat. Ustam bu konu bittimi devamını bekliyoruz büyük bir heyecanla teşekkür ediyorum

OKLiT' Alıntı:

@Necat. Ustam bu konu bittimi devamını bekliyoruz büyük bir heyecanla teşekkür ediyorum

Genişletmek için tıkla ...

Az kaldı. Kısmetse önümüzdeki hafta tamamlarız , gene aralıklarla yükleyerek

VEKSE GÜNEY DUVARI YAPILARI
Vekse’nin Koramaz Vadisi’ne inen yolu üzerinde, köyün son evinden 50 m kadar sonra yüksek
bir kaya duvar mevcuttur. Yer yer 14 m yüksekliğe ulaşan ve batıya doğru 500 m kadar devam eden bu duvarın köye yakın kısmına kazılmış dört farklı kaya oyması yapı mevcuttur. Doğuya doğru ilk yapının; geniş bir avlunun ardından ulaşılan, basamaklı bir girişi olan tek büyük bir odası ve odanın girişe göre karşı duvarına kazılmış tek büyük nişi ile bir besi yeri veya depo olmadığını düşünüyoruz.
Diğer yandan, bu ilk yapıdan 24 m sonra karşımıza çıkan ikinci kaya oyması yapının ise bir besi yeri olduğu rahatlıkla söylenebilir. Yapının girişteki ilk odası nispeten düzgün kazılmışsa da bu odadan doğuya doğru devam eden ve zemini alüvyonla dolu olan ikinci kısım oldukça kaba bir işçiliğe sahiptir.
İkinci yapının 8 m batısında bulunan ve dar bir tünelle başlayan üçüncü yapı ise olasılıkla yarım bırakılmış bir savunma yapısı olmalıdır. 7.5 m
uzunluğunda ve 90 cm genişliğindeki bu tünel 40 m2 büyüklüğünde bir odaya açılmaktadır. Tünelin odaya açıldığı noktada girişi kapamak için kullanılan kapı taşının destek bloğuna benzer bir kaya bloğu mevcuttur. Öte yandan, aynı odaya ulaşan ve ilk tünele paralel ikinci tünel ise oldukça işlevsizdir.
Vekse güney duvarında bulunan dördüncü ve son yapı ise bir güvercinliktir. Koramaz Vadisi’nde; Subaşı’ndan Isbıdın’a dek kayalara oyulmuş sayısız güvercinlik mevcuttur ama bunların hiçbirisini Vekse’deki bu güvercinliğin işçiliği ve güzelliği ile karşılaştırabilmek mümkün değildir. Üç kademede yaklaşık 18 m2 alana sahip, tavanı tek bir sütunla desteklenmiş bu küçük yapının sadece ana gövdesi değil, nişlerinde dahi gözlenen özenli işçilik, bu yapının güneybatı köşesindeki baca açılarak bir güvercinlik haline getirilmeden çok önce, Roma Dönemi’nde bir columbarium olarak kazıldığını düşündürmektedir.








ISBIDIN

İsmi 1960 lı yıllarda değiştirilen ve bugün Bağpı-nar ismini taşıyan bu köy Koramaz Vadisi’nin en
batısında yer alan, bir anlamda vadinin son köydür. Vadideki diğer tüm köylerin aksine Bağpınar, vadinin güney değil, daha az eğimli olan kuzey yamacına kurulmuştur.
Başbakanlık Arşivi’ndeki Tahrir Defteri kayıtlarına göre bu köyün 1500 yılında yapılan sayımında toplam 19 hane tespit edilmiş ve bu hanelerin 15’inin gayrimüslim olduğu belirtilmiştir. 1520 sayımında ise hane sayısının 35’e çıktığı, gayrimüslim hane sayısının ise 23 olduğu bilinmektedir. 1831 yılı kayıtlarında ise köyde mevcut 94 hanenin tümü Müslüman’dır. Koramaz Vadisi’nde bulunan diğer köylerde olduğu gibi Isbıdın’da da en yaygın meslek
grubunun nakkaşlık olduğu ve yüzyıllar boyunca bu köylerin esnafının yapı işlerinde çalışmak üzere İstanbul ve başka şehirlere göç ettikleri bilinmektedir.
Köyün, Koramaz Vadisi’nin her iki duvarına kazıl-mış 14 farklı kilisesi vardır. Bu denli ufak bir köyün bu kadar çok kilisesi olması ne denli garipse, aynı kayalık yamaçta 3 -4 ufak kaya oyması yapı dışında fazla bir mesken vs. olmaması da aynı derecede gariptir. Vekse’de gözlemlediğimiz gibi, Isbıdın’da da tüm eski kaya oyması yerleşimlerin bugünkü köy yapılarının altında bulunması olasıdır. Öte yandan, böyle olduğunu varsaysak bile, 1500 yılında 19 hane olan bir köyün X. – XI. yüzyıllarda kayalara kazınmış 14 kilisesi olmasını açıklayabilmek zordur.






ISBIDIN KAYA KİLİSESİ NO: 1

Isbıdın Köyünün güneybatısında, Koramaz Vadi-si’ni geçen köprünün yanındaki kayalık sırtta
bulunan bu küçük kaya kilisesi Kayseri’de şimdiye dek rastladığımız yegane freskli kilise idi. Kilisede sadece son bir yıl içinde gözlemlediğimiz defineci tahribatı inanılmaz boyutlardadır. Öyleki; Prof. Nilay Çorağan Karakaya’nın 2013 yılında Kayseri Ansiklopedisi C. 3 sayfa 248’de “Isbıdın Kaya Kilisesi” başlığıyla yayımladığı ve aşağıda alıntıladığımız maddesinde bahsi geçen fresklerin neredeyse tümü artık yok olmuştur.
“Kilise, Isbıdın (Bağpınar) köyünü içine alan vadide, köyün batısında, vadinin güney yamacında yer alır. Kilisenin bulunduğu Isbıdın köyüne 3 km mesafededir. Yol seviyesinden 15 m kadar yükseklikteki yamaca oyularak yapılmıştır. Kilise mimarisi, tipik haç plan şemasındadır. Kuzeyde küçük bir narteks yer alir. Haç kollarının birleştiği merkezi bölüm kare planlı olup, üzeri pandantiflerle geçilen kubbe ile örtülüdür.
Dikdörtgen şeklinde ve beşik tonozla örtülü haç kolları boyut olarak farklılık göstermektedir.
Kilisenin kuzeydoğu ve kuzeybatı köşe odaları vardir. Bemayı olusturan haç kolunun doğusunda, yarım yuvar-lak apsis ve kuzeydoğuda prothesis yer alir. Kilisenin güneyinde köşe odaları ile güneydoğuda diakonikon hücresinin bulunmadığı dikkati çeker.
Kilisenin duvar ve örtü sisteminde duvar resimleri mevcuttur. Yapıda; Müjde, Meryem’in Elizabeth’i Ziyareti, Beytüllahim’e Yolculuk, İsa’nin Doğumu ve İlk Banyosu, Üç Çobana Meleğin Görünmesi ve Üç Müneccim Kralın Gelişi, İsa’nin Mabede Takdimi, Vaftiz, Lazarus’un Dirilişi, İsa Çarmıhta ve Çarmıhtan İndiriliş, Anastasis (İsa’nin Cehenneme İnişi), İsa’nın Göğe Yükselişi, Koimesis (Meryem’in Ölümü) gibi İncil ve Apokrif kaynaklı sahneler ile Eleousa ve Hodegetria Meryem’den oluşan sembolik tasvirler, tek aziz pisko-pos ve martir figürleri vardir. Duvar resimleri XI-XIII. yüzyıllara tarihlenmektedir.”











ISBIDIN KAYA KILISELERI NO: 2, 3 VE 4

Isbıdın Kaya Kilisesi No 1’in kuzeyinde, köprünün tam karşısındaki kayalık yamaçta birbirlerinden 10-15 m ile ayrılan ve mimari açıdan birbirlerine çok benzeyen üç kilise bulunmaktadır. Batı yönündeki 2 numaralı kilise, diğer ikisi gibi, kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda ve amorf dikdörtgen planlıdır. Tavan beşik tonozludur ve at nalı şeklindeki apsisin önünde açılan defineci çukuru dolayısıyla naos hafriyatla doludur. Kısmen duvarlarda ve arşitrav üstünde açılan sayısız küçük niş ve girişin karşında bulunan baca, kilisenin bir dönem güvercinlik olduğunu göstermektedir.
Bu kiliseden güneydoğuya doğru, yine aynı kayalık sırtta Isbıdın Kaya Kilisesi No 3 bulunmaktadır. 2 numaralı kiliseden farklı olarak, bu yapının batı girişinin önünde, daha sonraları güvercinliğe çev-rilmeye çalışılmış bir narteks mevcuttur. Kilisenin hem güneyden, hem de narteksten girişi vardır. Naosun her iki duvarında birer, yuvarlak kemerli dikdörtgen niş bulunmaktadır.
Isbıdın Kaya Kilisesi No 3’ün 15 m kadar güneydoğu-sunda ise oldukça düzgün bir mimariye sahip narteksi ile birlikte Isbıdın Kaya Kilisesi No 4 bulunur. Yapı, diğer iki kilise ile aynı şekilde, at nalı biçiminde bir apsise ve beşik tonozlu bir tavana sahiptir.


Isbıdın Kaya Kilisesi No 2


Isbıdın Kaya Kilisesi No 2


Isbıdın Kaya Kilisesi No 3


Isbıdın Kaya Kilisesi No 4



ISBIDIN KAYA KILISESI NO: 5

Kiliseye, güney yönünde ve vadiye bakan kayalık yamaçta bulunan bir kapıdan girilmektedir. Yapı, kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda, 7.5 x 2.5 ölçü-lerinde dikdörtgen planlıdır. Yapının tavanı beşik tonozludur ve naosun kuzey duvarında yan yana sıralanmış dört adet kare biçimli, yuvarlak kemerli niş ve bir transept bulunmaktadır. Vekse Kaya Kilisesi No.1’de de olduğu gibi, olasılıkla kilisenin güney kısmındaki kaya bloğu buraya bir transept kazılmasına izin vermeyecek kadar ince olduğu için tek transeptle yetinilmiştir. Bugün hiçbir freski bulunmayan bu küçük kilisenin yegane özelliği apsis ile nefi ayıran pencereli temp-lon duvarıdır. Erken Dönem Ortodoks kiliselerinde gözlenen bu mimari öğeye, ana kayaya oyma güç-lüğü dolayısıyla Kapadokya kaya kiliselerinde fazla rastlanmamasına karşın sadece bu yerleşimde üç farklı kilisede birden gözlenmesi oldukça ilginçtir.



ISBIDIN KAYA KİLİSESİ NO: 6

Isbıdın Köyünün yaklaşık 600 m batısındaki bu kaya kilisesi kuzeydeki kayalık duvarın en son yapısıdır. Kilise, ana kayadan oyulmuş bir sütunla desteklenen tavanı ile oldukça büyük bir ön avluya sahiptir. Isbıdın Kaya Kilisesi No.5’de olduğu gibi bu kilisede de pencereli bir templon bulunmaktadır. Narteks olarak da kabul edilebilecek giriş avlusunun tavanı düz olmasına karşın, kilise beşik tonozludur.



ISBIDIN KAYA KİLİSESİ NO: 7

Isbıdın’ın en doğu ucunda, kayalık bir yamaçta bulunan bu yapı kompleksi birbirine paralel olarak kazılmış beşer metre uzunluğunda iki küçük kilise ile, onlara dikey olarak kazılmış toplam 14 m uzun-luğunda bir yapıdan oluşmaktadır. Mimari şekli ile Isbıdın Kaya Kilisesi No.4’ü andırmakta ise de hem büyüklük, hem de çift kilisesiyle bu diğer yapıdan oldukça farklıdır. At nalı şeklinde apsislere sahip iki küçük kiliseyi (ya da şapeli) bir sütun/duvar ayırmaktadır. Girişe göre sağda, kuzey yönünde yer alan ikinci kilisenin kuzey duvarlarında, birisi molozlarla tıkalı iki derin kare niş mevcuttur. Kili-selerin batısında bulunan üç nişli büyük salonun yapılış amacı belirsiz olsa da 9x4 m ölçülerindeki bu ilk salonun ardından ulaşılan ve zemininde silo çukurları bulunan ikinci oda daha sonraki tarihlerde güvercinliğe dönüştürülmüştür.




ISBIDIN KAYA KİLİSESİ NO: 8
Isbıdın’ın batısındaki kayalık yamaçta ve 11 numa-ralı kilisenin 60 m doğusunda bulunan, çökmeler ve kaçak kazılar dolayısıyla ciddi şekilde tahrip olmuş bu kaya kilisesi doğu-batı doğrultusunda, 8x3 m ölçülerinde, dikdörtgen bir yapıdır. Batıya bakan giriş kapısının iç kısmında tavanda çökmeler vardır ve apsis önündeki her iki templon sütunu da kırıktır. Nefin her iki duvarında bulunan simetrik ve kubbe tavanlı girintilerde beşer niş mevcuttur.




Isbıdın Kaya Kilisesi No 5







Isbıdın Kaya Kilisesi No 6





Isbıdın Kaya Kilisesi No 7




ISBIDIN KAYA KİLİSESİ NO: 9

Kilise, Isbıdın’ın 900 m kadar batısında, Koramaz Vadisi’nin güney yamacında bulunan tali bir yolun kenarındadır ve olasılıkla tüm bölgenin en çok tahrip olmuş kaya kilisesidir. Kuzeyden ufak bir kapıyla girilen kilisenin içi, batı duvarının altında, ana kayada kazılan defineci çukurunun hafriyatıyla tamamen dolmuş durumdadır. Hafriyat miktarının fazlalığı dolayısıyla kilisenin zemini belli değildir ve hatta duvar nişlerinin ölçüleri dahi kabaca alınabil-miştir. Nefin güney duvarında üç, giriş kapısının bulunduğu kuzey duvarında ise iki niş mevcuttur. Apsisin önünde, ana kayaya oyulmuş beş pencereli templon işlemesi şimdiye dek Kapadokya’da görülen yegane örnektir ve sadece bu özelliği bile bu küçük, harap olmuş kiliseyi emsalsiz kılmaktadır.




ISBIDIN KAYA KILISESI NO: 10

9 numaralı kiliseden 300 m kadar önce, yine yol kenarında bulunan bu ilginç yapı, çift sütunla desteklenen tavanı kemerli akslarla bölünmüş amorf bir kare mimariye sahiptir. Bölgede görmeye alışık olduğumuz at nalı şeklindeki apsis bu kilisede mevcut değildir ve yapı olasılıkla dörtgen apsise sahip bili-nen yegane örnektir. Öte yandan, sütunlar arasında tavanı boydan boya geçen geniş ve kalın kemerli akslara da bu tür kaya oyması kiliselerde fazla rast-lanmamaktadır ve kaya oyması işçiliğinin zorluğu göz önüne alındığında bu tür mimari süslemelerden uzak durulması doğaldır. Yapının kuzey duvarında nerede ise kilisenin kendisi kadar büyük bir yan oda mevcuttur. Aynı tarz bir giriş güney duvarına da açılmışsa da hafriyatla tıkanmıştır.





ISBIDIN KAYA KILISESI NO: 11

sbıdın’da, Koramaz Vadisi’ne inen ana yol köp-rüden sonra batıya döner. Bu kısımda vadinin kuzeyindeki kayalıklarda yedi kilise bulunmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz, 6 numaralı kilisenin 100 m kadar doğusunda yer alan Isbıdın Kaya Kilisesi No 11, yaklaşık 3x6 m uzunluğunda bir kilise ile ondan ana kayaya oyulmuş bir sütunla ayrılan ve ölçüleri kiliseden daha büyük olan bir yan neften ibarettir. Yan yapının kuzey duvarında bulunan iki büyük odanın giriş deliklerinin ufaklığı ve zeminden yukarıda kazılmış olmaları ancak birer depo olarak kullanılabileceklerini düşündürmektedir. Kilisenin batısında yer alan ve ufak bir delikle kiliseye bağla-nan yapı kiliseden daha sonra kazılmış olmalıdır ve çökmeler dolayısıyla tamamen harap durumdadır.



ISBIDIN KAYA KILISESI NO: 12

Isbıdın’ın en doğu ucunda, 7 numaralı kilisenin 20 m kadar üstünde yer alan bu yapı bölgedeki bir diğer freskli kilisedir. Her ne kadar bugün bu fresklerden geriye ufak birkaç parça kalmışsa da tespit edilebilen birkaç insan motifi dikkat çekicidir. 3.5 x 8.5 m ölçüleriyle bölgedeki büyük kiliselerden birisi olarak kabul edilebilecek, beşik tonozlu ve at nalı şeklindeki apsisli bu yapı oldukça özenli bir mimariye ve işçiliğe sahiptir. Apsisin doğu duva-rındaki sunak ana kayaya oyulmuştur. Büyük bir girişle kiliseye güneyden bağlanan ve aynı dönemde kazıldığı belli olan 3.5 x 4 m ölçülerindeki odanın işlevi ise belirsizdir. Güneybatı köşesi çökmüş olan bu odanın güney duvarında 1 m genişliğinde, mihrap benzeri bir girinti mevcuttur.










ISBIDIN KAYA KILISESI NO: 13
Kayalık yamacın ortasında ve 8 numaralı kilisenin güneyinde bulunan bu kilisenin giriş kısmının çatısı çökmüştür. Kalan parçadan çatının beşik tonozlu olduğu anlaşılmaktadır. Oldukça sade bir mimariye sahip kilise 7.5 m uzunluğundadır. Neredeyse tümü molozla dolu olan nefte iki niş mevcuttur, at nalı şeklindeki apsiste veya duvarlarda herhangi bir bezeme bulunmamaktadır.




ISBIDIN KAYA KILISESI NO: 14
13 numaralı kilisenin güney doğusunda bulunan bu yapı 12 numaralı kiliseye benzer şekilde bir kaya yerleşimi ile birlikte kazılmıştır. Olasılıkla kilise işlevinin bir parçası olan doğudaki bu yan yapıda ikisi küçük toplam dört oda mevcuttur. Duvarlardaki küçük nişler bir dönem, en azından bazı odaların güvercinlik olarak kullanıldığını göstermektedir. Girişteki ana oda bir geçitle kuzeydeki kiliseye bağlanmaktadır. 6.5 m uzunluğundaki kilise at nalı şeklinde bir apsise ve nefte tek nişe sahiptir. 13 numaralı kilisede görüldüğü gibi bu kilisenin de nefinin giriş kısmının çatısı çökmüştür.

ISBIDIN KAYA YERLEŞİMİ NO: 1
Kuzey duvarının üst kısmında yer alan ve kayalara oyulmuş bir merdivenle grilen bu yapının tavanı üç sütunla desteklenmiştir. Ön cephesindeki çökmeler sebebiyle bugün işlevini tahmin etmek dahi mümkün değildir.









ISBIDIN KAYA YERLEŞİMİ NO: 2

Isbıdın kuzey duvarında ve 8 numaralı kilisenin altında yer alan beş yapılı bu kompleks mesken ve besi yeri olarak kullanılmış olmalıdır. Kompleksin en doğusunda bulunan 22 m2 büyüklüğünde, düzgün bir işçiliğe sahip ve içinde hiçbir niş bulunmayan yapı ise bir tür depo olmalıdır.



ISBIDIN KAYA YERLEŞIMI NO: 3
4 numaralı kilisenin altında yer alan beş yapılı bu diğer kompleksin en önemli özelliği Isbıdın’da rastlanan yegane savunma yapısını içermesidir. Kompleksin doğusunda bulunan kısa bir tünelin ardından ulaşılan küçük bir odadan devam eden ikinci tünel ne yazık ki tıkalıdır. Aynen 2 numaralı komplekste olduğu gibi bu kompleksin en doğu-sunda da 26 m2 genişliğinde, oldukça büyük bir yapı mevcuttur. Küçük bir iç odası da olan ve depo olma olasılığı bulunan bu yapı dışında büyük oranda çökmüş olan diğer üç yapının işlevi ise belirsizdir.



Kullanılan Terimler

APSİS: Kilisenin mihrabını ve sunak odasını kapsayan, çoğunlukla tonoz ya da kubbe ile örtülü yarım daire planlı bir yapı unsuru.

BEMA: Apsis ile nefin arasında kalan ve erken hıristiyan kiliselerinde ruhban sınıfı için ayrılmış yüksekçe platform. Neften templonla ayrılmış ve hafifçe yükseltilmiştir.

TEMPLON: Erken Hıristiyanlık döneminde kili-selerde kutsal mekan olan “bema” ile halka açık ibadet mekan olan “nef ”i ayıran parapetli bölüm. Templon günümüz doğu kiliseleri mimarisinde yer alan ikonostasis’in öncülüdür. TRANSEPT: ‘Haç Kolu’ da denilen, Ortaçağ’dan başlayarak günümüze dek kilise mimarisinde haç seklindeki kilise planının sağ ve sol kollarına verilen isim (Nefin transeptlere denk gelen orta kısmına “transept karesi” denir).

NEF: Kilise mimarisinde apsise dik olarak uzanan, sütun yada paye dizileriyle ayrılan ve insanların dua ettiği ana mekan (Orta nef ve yan nefler olarak ayrılır).

NAOS: Orta ve yan neflerin bütününe verilen isim.

NARTEKS: Kilisenin giriş bölümü olarak da tanimlanan ve ‘nef ’ ten genellikle duvarlar yahut sütunlar ile ayrılan kısım.

SYNTHRONON: Apsis yuvarlağının içinde, ruhban sınıfı için yapılmış, duvara bitişik oturma sıraları.

KATEDRA: Apsis içinde ve sythrononun ortasında yer alan pispokos koltuğu. BEŞİK TONOZ: Çoğun-lukla dikdörtgen planlı yapıların üst örtüsünde kullanılan mimari yapı. Form olarak yarım silindir biçimindedir.

ŞAPEL: Çoğunlukla bir kuruma ait küçük kilise, büyük kiliselerin içinde bir azizin adına ayrılmış küçük ibadet yerleri de olabilmektedir.

ARŞİTRAV: Bir sütun başlığının üzerinde duran bir lento veya kiriş. Bu terim, dikey elemanlar da dahil olmak üzere, bir çerçevenin kapı veya pencere etrafında bulunan bir çerçevenin tüm kenarları için kullanılabilir.

LENTO: Yapılarda kapı ve pencere gibi dikey boş-lukların üzerine yatay olarak konulan ve duvarın devam etmesini sağlayan mimari blok.

NİŞ: Mimari yapılarda duvar içinde bırakılan oyuklara verilen ad.

KAPI TAŞI: Savunma amaçlı kazılmış yeraltı şehirlerinde düşmanın girişini engellemek için tünelleri kapama amaçlı kullanılan, değirmen taşı benzeri dairesel taşlar. Kapadokya’da çapı 2.20 cm, kalınlığı 40 cm ve ağırlığı 700 kg’a ulaşan örnek-leri mevcuttur.

OPERASYON ODASI: Taş kapıları yuvarlayarak kapamak veya açmak için bu taş kapının arkasına, tünelin yan tarafına kazılan küçük oda.







Belgenin sonuna geldik. Bilimsel bir araştırma olduğu için tüm bilgiler verilmiştir. Orjinal dökümanı isteyen arkadaşa yollayabilirim. Burada yazabilmek için düzeltmeler yapmak zorunda kaldım. Orjinal hali 136 sayfadır. Bu yayınladığım kısımdan sonrası başka yerlerde bu dökümanın yayınlanmış hali olup hepsi buradaki içerikte mevcuttur. Bu belgeyi göndererek burada yayınlanmasını sağlayan Oklit ustamıza teşekkür ederiz.

Necat.' Alıntı:

ISBIDIN KAYA YERLEŞİMİ NO: 1
Kuzey duvarının üst kısmında yer alan ve kayalara oyulmuş bir merdivenle grilen bu yapının tavanı üç sütunla desteklenmiştir. Ön cephesindeki çökmeler sebebiyle bugün işlevini tahmin etmek dahi mümkün değildir.

Ekli dosyayı görüntüle 24968


Ekli dosyayı görüntüle 24969

Ekli dosyayı görüntüle 24970


ISBIDIN KAYA YERLEŞİMİ NO: 2

Isbıdın kuzey duvarında ve 8 numaralı kilisenin altında yer alan beş yapılı bu kompleks mesken ve besi yeri olarak kullanılmış olmalıdır. Kompleksin en doğusunda bulunan 22 m2 büyüklüğünde, düzgün bir işçiliğe sahip ve içinde hiçbir niş bulunmayan yapı ise bir tür depo olmalıdır.

Ekli dosyayı görüntüle 24971

ISBIDIN KAYA YERLEŞIMI NO: 3
4 numaralı kilisenin altında yer alan beş yapılı bu diğer kompleksin en önemli özelliği Isbıdın’da rastlanan yegane savunma yapısını içermesidir. Kompleksin doğusunda bulunan kısa bir tünelin ardından ulaşılan küçük bir odadan devam eden ikinci tünel ne yazık ki tıkalıdır. Aynen 2 numaralı komplekste olduğu gibi bu kompleksin en doğu-sunda da 26 m2 genişliğinde, oldukça büyük bir yapı mevcuttur. Küçük bir iç odası da olan ve depo olma olasılığı bulunan bu yapı dışında büyük oranda çökmüş olan diğer üç yapının işlevi ise belirsizdir.

Ekli dosyayı görüntüle 24972

Kullanılan Terimler

APSİS: Kilisenin mihrabını ve sunak odasını kapsayan, çoğunlukla tonoz ya da kubbe ile örtülü yarım daire planlı bir yapı unsuru.

BEMA: Apsis ile nefin arasında kalan ve erken hıristiyan kiliselerinde ruhban sınıfı için ayrılmış yüksekçe platform. Neften templonla ayrılmış ve hafifçe yükseltilmiştir.

TEMPLON: Erken Hıristiyanlık döneminde kili-selerde kutsal mekan olan “bema” ile halka açık ibadet mekan olan “nef ”i ayıran parapetli bölüm. Templon günümüz doğu kiliseleri mimarisinde yer alan ikonostasis’in öncülüdür. TRANSEPT: ‘Haç Kolu’ da denilen, Ortaçağ’dan başlayarak günümüze dek kilise mimarisinde haç seklindeki kilise planının sağ ve sol kollarına verilen isim (Nefin transeptlere denk gelen orta kısmına “transept karesi” denir).

NEF: Kilise mimarisinde apsise dik olarak uzanan, sütun yada paye dizileriyle ayrılan ve insanların dua ettiği ana mekan (Orta nef ve yan nefler olarak ayrılır).

NAOS: Orta ve yan neflerin bütününe verilen isim.

NARTEKS: Kilisenin giriş bölümü olarak da tanimlanan ve ‘nef ’ ten genellikle duvarlar yahut sütunlar ile ayrılan kısım.

SYNTHRONON: Apsis yuvarlağının içinde, ruhban sınıfı için yapılmış, duvara bitişik oturma sıraları.

KATEDRA: Apsis içinde ve sythrononun ortasında yer alan pispokos koltuğu. BEŞİK TONOZ: Çoğun-lukla dikdörtgen planlı yapıların üst örtüsünde kullanılan mimari yapı. Form olarak yarım silindir biçimindedir.

ŞAPEL: Çoğunlukla bir kuruma ait küçük kilise, büyük kiliselerin içinde bir azizin adına ayrılmış küçük ibadet yerleri de olabilmektedir.

ARŞİTRAV: Bir sütun başlığının üzerinde duran bir lento veya kiriş. Bu terim, dikey elemanlar da dahil olmak üzere, bir çerçevenin kapı veya pencere etrafında bulunan bir çerçevenin tüm kenarları için kullanılabilir.

LENTO: Yapılarda kapı ve pencere gibi dikey boş-lukların üzerine yatay olarak konulan ve duvarın devam etmesini sağlayan mimari blok.

NİŞ: Mimari yapılarda duvar içinde bırakılan oyuklara verilen ad.

KAPI TAŞI: Savunma amaçlı kazılmış yeraltı şehirlerinde düşmanın girişini engellemek için tünelleri kapama amaçlı kullanılan, değirmen taşı benzeri dairesel taşlar. Kapadokya’da çapı 2.20 cm, kalınlığı 40 cm ve ağırlığı 700 kg’a ulaşan örnek-leri mevcuttur.

OPERASYON ODASI: Taş kapıları yuvarlayarak kapamak veya açmak için bu taş kapının arkasına, tünelin yan tarafına kazılan küçük oda.


Ekli dosyayı görüntüle 24973

Ekli dosyayı görüntüle 24974


Belgenin sonuna geldik. Bilimsel bir araştırma olduğu için tüm bilgiler verilmiştir. Orjinal dökümanı isteyen arkadaşa yollayabilirim. Burada yazabilmek için düzeltmeler yapmak zorunda kaldım. Orjinal hali 136 sayfadır. Bu yayınladığım kısımdan sonrası başka yerlerde bu dökümanın yayınlanmış hali olup hepsi buradaki içerikte mevcuttur. Bu belgeyi göndererek burada yayınlanmasını sağlayan Oklit ustamıza teşekkür ederiz.

Genişletmek için tıkla ...

Eline emeğine yüreğine sağlık @Necat. Ustam çok güzel sunum olmuş mekana ve siz değerli ustalarıma ve tüm define mekanı üyelerimize bi nebzede yardımcı olabildikse ne mutlu bize çok teşekkür ediyorum sağ ol var ol